پایـگاه دانـش

امن افزار رایکا

ادامه مطلب

پایگاه دانش

فایروال تحت وب یا WAF چیست و چه انواعی دارد؟ مقایسه با فایروال سنتی

در دنیای دیجیتال امروز امنیت وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تحت وب بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. فایروال تحت وب (WAF) یک راهکار امنیتی قدرتمند است که ترافیک ورودی را بررسی کرده و از حملاتی مانند SQL Injection، XSS، SSRF و دیگر تهدیدات سایبری جلوگیری می‌کند. کسب‌وکارها و سازمان‌ها با استفاده از WAF می‌توانند لایه‌ای حفاظتی در برابر نفوذگران ایجاد کرده و از داده‌های حساس خود محافظت کنند.

فایروال تحت وب (WAF) چیست؟

فایروال تحت وب (Web Application Firewall) یک سیستم امنیتی است که برای محافظت از برنامه‌های تحت وب در برابر تهدیدات و حملات سایبری طراحی شده است. این فناوری با بررسی و فیلتر کردن ترافیک HTTP و HTTPS از حملاتی مانند SQL Injection و حملات DDoS جلوگیری می‌کند. برخلاف فایروال‌های معمولی که بر روی سطح شبکه فعالیت می‌کنند، WAF به‌طور خاص روی سطح لایه برنامه (Application Layer) عمل کرده و درخواست‌های مخرب را قبل از رسیدن به سرور اصلی مسدود می‌کند.

این فایروال می‌تواند به‌صورت نرم‌افزاری، سخت‌افزاری یا به‌عنوان یک سرویس ابری پیاده‌سازی شود. بسیاری از کسب‌وکارها و سازمان‌ها از WAF برای محافظت از داده‌های حساس کاربران، جلوگیری از سرقت اطلاعات و کاهش ریسک‌های امنیتی استفاده می‌کنند. با توجه به افزایش حملات سایبری و تهدیدات پیشرفته، استفاده از یک WAF قدرتمند به یکی از الزامات اساسی برای هر وب‌سایت یا برنامه تحت وب تبدیل شده است.

چرا برنامه‌های وب به WAF نیاز دارند؟

برنامه‌های وب به دلیل ماهیت آنلاین خود در معرض تهدیدات متعددی قرار دارند که می‌توانند منجر به سرقت داده‌ها، دستکاری اطلاعات، اختلال در سرویس و سوءاستفاده از منابع سرور شوند. حملاتی مانند SQL Injection، XSS، CSRF و حملات DDoS می‌توانند امنیت یک وب‌سایت را به خطر بیندازند و باعث نشت اطلاعات کاربران یا از کار افتادن سرویس شوند. WAF به عنوان یک لایه محافظتی حیاتی، ترافیک مخرب را قبل از رسیدن به سرور فیلتر کرده و مانع از اجرای حملات سایبری می‌شود. بدون WAF برنامه‌های تحت وب آسیب‌پذیرتر خواهند بود و ممکن است دچار نقص‌های امنیتی جدی، جریمه‌های قانونی و از دست رفتن اعتماد کاربران شوند.

WAF چگونه کار می‌کند؟

تجزیه و تحلیل ترافیک ورودی:

WAF تمام درخواست‌های ورودی به برنامه وب را بررسی کرده و الگوی داده‌ها را با قوانین امنیتی از پیش تعریف‌شده مقایسه می‌کند. اگر یک درخواست حاوی الگوی مخرب یا رفتار غیرعادی باشد، WAF آن را به عنوان تهدید شناسایی می‌کند. این فرآیند کمک می‌کند تا حملات پیش از رسیدن به سرور مسدود شوند.

فیلتر و بلاک کردن تهدیدات:

پس از شناسایی تهدید، WAF تصمیم می‌گیرد که آیا درخواست باید اجازه عبور داشته باشد یا مسدود شود. این تصمیم بر اساس سیاست‌های امنیتی اعمال‌شده، لیست‌های سیاه و قوانین امنیتی انجام می‌شود. این کار مانع ورود ترافیک مخرب به سرور شده و از حملات احتمالی جلوگیری می‌کند.

یادگیری و بهبود مستمر:

بسیاری از WAFهای مدرن از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای شناسایی الگوهای جدید تهدیدات استفاده می‌کنند. با گذشت زمان، این سیستم‌ها با تحلیل رفتار کاربران و بررسی تهدیدات جدید، سیاست‌های امنیتی خود را بهبود می‌بخشند. این ویژگی باعث می‌شود که WAF همواره به‌روز بماند و در برابر حملات پیچیده‌تر مقاومت کند.

انواع WAF

WAF مبتنی بر شبکه

این نوع فایروال معمولاً در سطح سخت‌افزار یا به‌صورت دستگاه‌های فیزیکی در لبه شبکه سازمانی پیاده‌سازی می‌شود. WAFهای مبتنی بر شبکه دارای سرعت پردازش بالا و تأخیر کم هستند، اما هزینه پیاده‌سازی و نگهداری بالایی دارند. این نوع معمولاً برای سازمان‌های بزرگ و شرکت‌هایی با نیازهای امنیتی بالا مناسب است.

WAF مبتنی بر نرم‌افزار

این نوع فایروال در سرور یا ماشین مجازی اجرا می‌شود و امکان سفارشی‌سازی بیشتری نسبت به مدل سخت‌افزاری دارد. معمولاً در محیط‌های ابری و سرورهای سازمانی به کار می‌رود. تنظیم و مدیریت آن نسبتاً ساده است، اما ممکن است منابع زیادی از سرور مصرف کند و نیاز به نگهداری مداوم دارد.

WAF مبتنی بر ابر (Cloud-based WAF)

این نوع WAF به‌عنوان یک سرویس ابری ارائه می‌شود و نیازی به سخت‌افزار یا نصب نرم‌افزار ندارد. این مدل انعطاف‌پذیر، مقیاس‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه است و می‌تواند به‌روزرسانی‌های امنیتی را به‌صورت خودکار دریافت کند. با این حال، کنترل و سفارشی‌سازی آن معمولاً کمتر از مدل‌های دیگر است، زیرا تنظیمات امنیتی توسط ارائه‌دهنده سرویس مدیریت می‌شود.

تفاوت WAF با فایروال سنتی

فایروال‌های سنتی بر روی کنترل ترافیک شبکه تمرکز دارند و بسته‌های داده را بر اساس آدرس IP، پورت و پروتکل‌های ارتباطی فیلتر می‌کنند. این نوع فایروال می‌تواند از ورود غیرمجاز به شبکه جلوگیری کند اما قادر به تحلیل درخواست‌های HTTP و محتوای لایه کاربرد نیست. به همین دلیل، فایروال سنتی نمی‌تواند حملاتی مانند تزریق SQL، XSS و حملات CSRF را شناسایی کند، زیرا این حملات در لایه اپلیکیشن (لایه ۷ مدل OSI) رخ می‌دهند.

در مقابل فایروال تحت وب به‌طور خاص برای حفاظت از اپلیکیشن‌های تحت وب طراحی شده است. WAF ترافیک HTTP/HTTPS را بررسی کرده و درخواست‌های مشکوک را بر اساس الگوهای حمله و قوانین امنیتی مسدود می‌کند. برخلاف فایروال سنتی که فقط سطح شبکه را ایمن می‌کند WAF داده‌های ارسال‌شده به سرور و پاسخ‌های دریافتی از آن را نیز تحلیل می‌کند تا از دستکاری و نفوذ جلوگیری کند. بنابراین WAF و فایروال سنتی مکمل یکدیگر هستند و برای افزایش امنیت کلی شبکه و اپلیکیشن‌های وب، استفاده هم‌زمان از هر دو توصیه می‌شود.

	Web Application Firewall	فایروال سنتی
سطح محافظت	لایه ۷ (لایه اپلیکیشن)	لایه ۳ و ۴ (شبکه و انتقال)
هدف اصلی	محافظت از برنامه‌های وب در برابر حملات	جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز به شبکه
قابلیت شناسایی حملات	حملاتی مانند SQL Injection، XSS، CSRF	حملات سطح شبکه مانند DDoS، Port Scanning
روش کنترل	تحلیل درخواست‌های HTTP/HTTPS و فیلتر کردن محتوای مخرب	فیلتر کردن ترافیک بر اساس آدرس IP، پورت و پروتکل
محل استقرار	سرور برنامه، ابری یا سخت‌افزاری	دیوار بین شبکه داخلی و اینترنت

معرفی 3 مورد از بهترین WAF ها

Cloudflare WAF

Cloudflare یکی از محبوب‌ترین ارائه‌دهندگان WAF مبتنی بر ابر (Cloud) است که به‌صورت یکپارچه با شبکه توزیع محتوا (CDN) این شرکت کار می‌کند. این WAF از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای شناسایی و مسدودسازی تهدیدات امنیتی استفاده کرده و دارای قوانین از پیش‌تعریف‌شده و قابل تنظیم برای مقابله با حملات تحت وب است. Cloudflare WAF به‌دلیل عملکرد سریع و سادگی در استقرار، گزینه‌ای عالی برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین محسوب می‌شود.

مزایا:

ارائه حفاظت در برابر حملات DDoS، SQL Injection و XSS
عدم نیاز به سخت‌افزار اضافی و قابلیت استقرار در بستر ابری
یکپارچه‌سازی با CDN برای افزایش سرعت بارگذاری سایت

معایب:

برخی ویژگی‌های پیشرفته فقط در پلن‌های پولی ارائه می‌شوند
وابستگی به Cloudflare به‌عنوان سرویس‌دهنده

AWS WAF

AWS WAF یک فایروال تحت وب ابری و مقیاس‌پذیر از شرکت آمازون است که به‌طور خاص برای کاربران AWS طراحی شده است. این WAF به کاربران اجازه می‌دهد قوانین سفارشی برای محافظت از برنامه‌های خود تعریف کنند و از سیستم شناسایی تهدیدات AWS Shield برای مقابله با حملات استفاده می‌کند.

مزایا:

ادغام کامل با سرویس‌های AWS مانند EC2، API Gateway و CloudFront
امکان تعریف و سفارشی‌سازی قوانین امنیتی برای نیازهای خاص
قیمت‌گذاری مبتنی بر استفاده (Pay-as-you-go) بدون نیاز به هزینه‌های اولیه سنگین

معایب:

محدودیت در استفاده خارج از اکوسیستم AWS
پیچیدگی در تنظیمات برای کاربران تازه‌کار

Imperva WAF

Imperva یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین ارائه‌دهندگان امنیت وب است که WAF این شرکت، ترکیبی از مدل‌های ابری و سخت‌افزاری را ارائه می‌دهد. این WAF با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تشخیص تهدیدات پیشرفته کار می‌کند و از فناوری‌های Behavior Analysis برای جلوگیری از حملات جدید و ناشناخته بهره می‌برد.

مزایا:

حفاظت پیشرفته با استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی حملات ناشناخته
پشتیبانی از مدل‌های ابری، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری
مناسب برای کسب‌وکارهای بزرگ و سازمان‌های حساس به امنیت

معایب:

هزینه بالا نسبت به برخی WAFهای دیگر

نیاز به مدیریت و پیکربندی تخصصی برای استفاده بهینه

جمع‌بندی…

فایروال تحت وب یکی از ابزارهای حیاتی برای محافظت از برنامه‌های تحت وب در برابر تهدیدات است. ابزارهایی مانند Cloudflare WAF، AWS WAF و Imperva WAF راهکارهای قدرتمندی برای تأمین امنیت برنامه‌های وب ارائه می‌دهند. استفاده از WAF به همراه سایر اقدامات امنیتی مانند رمزگذاری داده‌ها و احراز هویت قوی، نقش مهمی در کاهش خطرات سایبری و حفظ یکپارچگی داده‌ها ایفا می‌کند.