DNS یا سامانه نام دامنه، یکی از حیاتی‌ترین اجزای زیرساخت اینترنت است که به کاربران اجازه می‌دهد به‌سادگی به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های آنلاین دسترسی پیدا کنند. این سیستم با ترجمه نام‌های دامنه‌ای مانند www.example.com به آدرس‌های IP عددی، ارتباط بین کاربران و سرورها را ممکن می‌سازد. بدون وجود DNS استفاده از اینترنت به شکل فعلی غیرممکن بود، زیرا کاربران مجبور بودند آدرس‌های IP پیچیده را به خاطر بسپارند. در این مقاله با مفهوم DNS نحوه عملکرد، انواع رکوردها و چالش‌های آن آشنا خواهیم شد.

DNS چیست؟

DNS (Domain Name System) سیستمی است که وظیفه اصلی آن ترجمه نام‌های دامنه به آدرس‌های IP و برعکس است. به عبارت ساده، وقتی شما در مرورگر خود نام وب‌سایتی مانند www.google.com را وارد می‌کنید DNS این نام را به آدرس IP سروری که اطلاعات این وب‌سایت در آن قرار دارد تبدیل می‌کند. ازآنجاکه آدرس‌های IP شامل اعداد پیچیده‌ای هستند که حفظ کردن آن‌ها برای انسان‌ها دشوار است DNS این فرآیند را برای ما ساده کرده و به ما امکان می‌دهد تا به‌راحتی و با استفاده از نام‌های خوانا به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های آنلاین دسترسی پیدا کنیم.

علاوه بر ترجمه نام‌های دامنه به آدرس IP، DNS نقش‌های دیگری نیز ایفا می‌کند، مانند توزیع بار سرورها، هدایت درخواست‌ها به نزدیک‌ترین سرور برای افزایش سرعت و فراهم کردن امنیت از طریق جلوگیری از حملاتی نظیر DNS Spoofing. این سیستم به‌عنوان دفترچه تلفن اینترنت شناخته می‌شود و یکی از پایه‌های اساسی اینترنت مدرن به شمار می‌رود. بدون DNS اینترنت به شکلی که امروز می‌شناسیم، غیرقابل استفاده بود.

یک رکورد DNS شامل چه اطلاعاتی است؟

یک رکورد DNS به‌عنوان واحد اصلی اطلاعات در سامانه نام دامنه، شامل داده‌هایی است که برای ارتباط بین نام دامنه و آدرس‌های IP یا سایر اطلاعات مرتبط استفاده می‌شود. هر رکورد DNS شامل بخش‌هایی مانند نوع رکورد (مانند A، CNAME، MX یا TXT)، نام دامنه، مقدار (مثلاً آدرس IP در رکورد A)، زمان بقای اطلاعات (TTL) که مشخص می‌کند اطلاعات چه مدت در حافظه کش ذخیره شود و در برخی موارد اولویت (مانند رکوردهای MX) است. این رکوردها به سرورهای DNS کمک می‌کنند تا درخواست‌ها را به مقصد مناسب هدایت کنند و اطلاعات لازم را برای برقراری ارتباط در اختیار کاربران قرار دهند.

DNS چگونه کار می‌کند؟

زمانی که یک کاربر نام دامنه‌ای مانند aparat.com را در مرورگر وارد می‌کند، فرآیند کار DNS به صورت مراحل زیر انجام می‌شود:

• ارسال درخواست از سمت کاربر (DNS Query):

مرورگر ابتدا درخواست را به یک سرور DNS محلی (DNS Resolver) ارسال می‌کند. این سرور معمولاً متعلق به ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) است و نقش واسطه را در فرآیند تبدیل نام دامنه به آدرس IP ایفا می‌کند.

• جستجو در حافظه کش (Cache):

سرور DNS محلی ابتدا بررسی می‌کند که آیا پاسخ این درخواست در حافظه کش خود موجود است یا خیر. اگر موجود باشد، مستقیماً آدرس IP را بازمی‌گرداند و فرآیند متوقف می‌شود.

• ارسال به سرور ریشه (Root Server):

اگر اطلاعات موردنظر در حافظه کش وجود نداشته باشد، سرور DNS محلی درخواست را به یکی از سرورهای ریشه DNS ارسال می‌کند. سرور ریشه، سرورهای دامنه سطح بالا (TLD) مربوط به پسوند دامنه مانند `.com` را معرفی می‌کند.

• ارتباط با سرور TLD:

درخواست به سرور TLD ارسال می‌شود. این سرور اطلاعات سرور نام (Name Server) مربوط به دامنه‌ی موردنظر را برمی‌گرداند.

• دریافت پاسخ از سرور نام (Name Server):

در این مرحله، درخواست به سرور نام دامنه ارسال می‌شود. این سرور آدرس IP مربوط به نام دامنه را ارائه می‌دهد و اطلاعات موردنیاز به سرور DNS محلی بازگردانده می‌شود.

• بازگشت پاسخ به کاربر:

سرور DNS محلی آدرس IP را به مرورگر بازمی‌گرداند و این آدرس برای اتصال به سرور وب و دریافت محتوا استفاده می‌شود.

کل این فرآیند در کسری از ثانیه انجام می‌شود و به کاربر امکان دسترسی سریع به وب‌سایت‌ها را فراهم می‌کند.

کش DNS چیست و چه کاربردی دارد؟

کش DNS یک مکانیزم ذخیره‌سازی موقت است که اطلاعات مربوط به ترجمه نام دامنه‌ها به آدرس‌های IP را نگه می‌دارد. این کش معمولاً در سیستم کاربر، سرور DNS محلی یا حتی مرورگر اینترنت ذخیره می‌شود. هدف اصلی کش DNS کاهش زمان پاسخگویی به درخواست‌های DNS است، زیرا به جای ارسال درخواست به سرورهای مختلف، اطلاعات ذخیره‌شده در کش به سرعت بازگردانده می‌شود.

این فرآیند نه تنها باعث افزایش سرعت دسترسی کاربران به وب‌سایت‌ها می‌شود بلکه بار ترافیکی سرورهای DNS و شبکه اینترنت را نیز کاهش می‌دهد. با این حال کش DNS گاهی ممکن است اطلاعات قدیمی یا نادرستی داشته باشد که نیاز به پاک‌سازی یا به‌روزرسانی آن را ضروری می‌کند.

امنیت در DNS

سیستم DNS با وجود اهمیت بالا، هدف حملات سایبری مختلفی قرار می‌گیرد. در ادامه برخی از حملات رایج مرتبط با DNS را بررسی می‌کنیم:

• حمله DNS Spoofing

در این حمله، مهاجم تلاش می‌کند تا رکوردهای DNS را تغییر داده یا جعل کند. هدف از این حمله، هدایت کاربران به وب‌سایت‌های تقلبی به‌جای وب‌سایت اصلی است. این امر ممکن است برای سرقت اطلاعات حساس مانند رمز عبور و اطلاعات بانکی کاربران انجام شود. حفاظت در برابر این حمله از طریق استفاده از DNSSEC امکان‌پذیر است.

حمله DNS Spoofing  چیست؟ آشنایی با حملات DNS Spoofing و روش‌های جلوگیری از آن

• حمله DNS Amplification

در این نوع حمله مهاجم از سرورهای DNS برای ایجاد ترافیک انبوه و حملات DDoS استفاده می‌کند. با ارسال درخواست‌های کوچک و دریافت پاسخ‌های بزرگ‌تر، سیستم هدف تحت فشار قرار می‌گیرد. کاهش این حملات با پیکربندی مناسب سرورها و استفاده از مکانیزم‌های جلوگیری از ترافیک غیرمجاز ممکن است.

حمله DNS Amplification چیست و با DDoS چه تفاوتی دارد؟

• حمله Cache Poisoning

در این حمله، مهاجم اطلاعات جعلی را وارد کش سرور DNS می‌کند. با این کار کاربران به سایت‌های مخرب هدایت می‌شوند. استفاده از پروتکل‌های امن و بررسی صحت اطلاعات در کش سرور، از راهکارهای مقابله با این حمله محسوب می‌شود.

معرفی حمله Cache Poisoning در DNS

• حمله DNS Tunneling

در این روش، مهاجم از پروتکل DNS برای انتقال داده‌های غیرمجاز و دور زدن فایروال‌ها استفاده می‌کند. این حمله معمولاً برای انتقال داده‌های حساس یا دسترسی غیرمجاز به شبکه هدف انجام می‌شود. شناسایی این نوع ترافیک با استفاده از ابزارهای پیشرفته امنیتی امکان‌پذیر است.

همه‌چیز درباره حمله DNS Tunneling و روش های مقابله

• حمله Subdomain Takeover

در این حمله، مهاجم زیردامنه‌ای که به درستی پیکربندی نشده یا غیرفعال شده است را تصاحب می‌کند. این امر می‌تواند باعث دسترسی غیرمجاز یا سوءاستفاده از برند شود. جلوگیری از این حمله با نظارت مداوم بر زیردامنه‌ها و حذف تنظیمات غیرضروری ممکن است.

حمله Subdomain Takeover چیست و چه آسیبی می رساند؟

جمع‌بندي…

سيستم نام دامنه يا DNS يکي از اساسي‌ترين زيرساخت‌هاي اينترنت است که نقش کليدي در ترجمه نام دامنه‌ها به آدرس‌هاي IP ايفا مي‌کند. اين فناوري با ساده کردن دسترسي به وب‌سايت‌ها، تجربه کاربري را بهبود بخشيده و عملکرد اينترنت را تسهيل کرده است. با اين حال، امنيت در DNS چالشي جدي است و بايد با روش‌هاي پيشرفته و مکانيزم‌هاي مناسب از آن محافظت شود.