در دنیای امروز حملات سایبری با سرعتی بی‌سابقه در حال رشد و تکامل هستند. از میان انواع مختلف تهدیدات امنیتی مانند بدافزارها، باج‌افزارها، حملات DDoS و حملات مهندسی اجتماعی، یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین روش‌ها حملات فیشینگ است. فیشینگ به عنوان یکی از تکنیک‌های محبوب هکرها، روشی است که به کمک آن افراد سودجو با فریب کاربران، اطلاعات حساس آن‌ها مانند رمز عبور، شماره کارت بانکی یا اطلاعات شخصی را به دست می‌آورند.

این مقاله قصد دارد شما را با ماهیت این حملات، انواع مختلف آن‌ها و روش‌های مقابله آشنا کند. در ادامه، بررسی خواهیم کرد که چرا فیشینگ به یکی از مهم‌ترین تهدیدات سایبری تبدیل شده و چگونه می‌توانید خود و سازمان خود را از افتادن در دام این نوع حملات محافظت کنید. علاوه بر این به راهکارهایی برای شناسایی پیام‌های مشکوک و استفاده از فناوری‌های مدرن برای جلوگیری از فیشینگ اشاره خواهیم کرد.

با ما همراه باشید تا بتوانید در مواجهه با این حملات، دانش کافی برای جلوگیری از آن‌ها را به دست آورید و از امنیت دیجیتال خود حفاظت کنید.

انواع حملات فیشینگ

حملات فیشینگ از آنجا که به شیوه‌های مختلفی برای فریب قربانیان به کار گرفته می‌شوند به دسته‌های متنوعی تقسیم می‌شوند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین انواع حملات فیشینگ اشاره می‌کنیم:

۱. فیشینگ ایمیلی (Email Phishing)

این نوع فیشینگ، متداول‌ترین روش حمله است. هکرها ایمیل‌هایی جعلی ارسال می‌کنند که به نظر می‌رسد از منابع معتبر مانند بانک‌ها، شرکت‌های معروف یا سرویس‌های آنلاین آمده است. در این ایمیل‌ها معمولاً لینکی وجود دارد که کاربر را به یک وب‌سایت جعلی هدایت می‌کند تا اطلاعات حساس خود مانند نام کاربری و رمز عبور را وارد کند. همچنین فایل‌های مخرب ضمیمه شده به ایمیل می‌توانند باعث نفوذ به سیستم قربانی شوند.

۲. فیشینگ نیزه‌ای (Spear Phishing)

در فیشینگ نیزه‌ای، حمله به شکل هدفمندتر صورت می‌گیرد. هکرها معمولاً اطلاعات دقیقی از قربانیان خود دارند و با استفاده از این اطلاعات، ایمیل‌ها یا پیام‌هایی ارسال می‌کنند که به شدت شخصی‌سازی شده است. هدف اصلی این نوع حملات، اغلب سرقت اطلاعات شرکت‌ها یا سازمان‌ها است.

۳. فیشینگ تلفنی (Vishing)

در این نوع فیشینگ، مهاجم از طریق تماس تلفنی تلاش می‌کند تا اطلاعات شخصی یا مالی قربانی را به دست آورد. مهاجمان ممکن است با جعل هویت نماینده بانک یا موسسه‌ای معتبر، افراد را فریب دهند تا اطلاعات حساس خود مانند شماره کارت بانکی یا کدهای امنیتی را فاش کنند.

۴. فیشینگ پیامکی (Smishing)

در این حمله، مهاجم از طریق پیامک (SMS) به قربانی پیام‌های حاوی لینک‌های مخرب یا درخواست اطلاعات ارسال می‌کند. افراد ممکن است به این پیام‌ها پاسخ داده یا بر روی لینک‌ها کلیک کنند و اطلاعات شخصی خود را به اشتباه به مهاجم بدهند.

۵. فیشینگ با وب‌سایت جعلی (Clone Phishing)

مهاجم یک وب‌سایت یا سرویس آنلاین معتبر را به دقیقا شبیه‌سازی می‌کند. هنگامی که کاربر به این وب‌سایت وارد می‌شود، بدون آنکه متوجه شود، اطلاعات حساس خود را در اختیار مهاجم قرار می‌دهد.

۶. حملات فیشینگ از طریق شبکه‌های اجتماعی

مهاجمان با ایجاد حساب‌های جعلی یا ارسال پیام‌های مخرب از طریق پلتفرم‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام و لینکدین، کاربران را فریب می‌دهند تا به لینک‌های مشکوک کلیک کرده یا اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند.

۷. فیشینگ نهنگی (Whaling)

فیشینگ نهنگی نوعی حمله است که مدیران ارشد و کارکنان کلیدی سازمان‌ها را هدف قرار می‌دهد. این نوع حمله بسیار هدفمند و پیچیده است و اغلب به دنبال دسترسی به اطلاعات حیاتی و مهم سازمان‌ها می‌باشد.

نمونه‌های حملات فیشینگ

شاید بسیاری از ما با نمونه‌هایی از حملات فیشینگ مواجه شده باشیم که در ابتدا بی‌ضرر به نظر می‌رسند، اما به شدت مخرب هستند. مهاجمان سایبری معمولاً با استفاده از پیام‌هایی که حاوی وعده‌های جذاب یا هشدارهای اضطراری هستند، کاربران را فریب می‌دهند تا اطلاعات حساس خود را فاش کنند. در ادامه به برخی از نمونه‌های رایج حملات فیشینگ اشاره می‌کنیم:

• پیام‌های جعلی بانکی

یکی از نمونه‌های متداول، پیام‌هایی است که به ظاهر از سوی بانک ارسال می‌شود و ادعا می‌کند که مشکلی در حساب شما به وجود آمده یا نیاز به تایید تراکنش دارید. در این پیام‌ها معمولاً لینکی وجود دارد که شما را به صفحه‌ای جعلی هدایت می‌کند و اطلاعات ورود شما را می‌دزدند.

• پیامک‌های مربوط به خدمات دولتی

بسیاری از کاربران پیام‌هایی دریافت کرده‌اند که در آن‌ها ادعا شده است که باید برای دریافت سود سهام عدالت یا مشاهده یک ابلاغیه قضایی، روی لینک کلیک کنند. این نوع حملات از حس اضطراب یا طمع استفاده می‌کنند تا قربانی را فریب دهند و اطلاعات حساس او را سرقت کنند.

• ایمیل‌های جعلی از فروشگاه‌های آنلاین

در این نوع حملات، ایمیل‌هایی که به نظر از سوی فروشگاه‌های معتبر آنلاین ارسال شده‌اند، کاربران را تشویق می‌کنند تا روی لینک‌های تخفیفی یا جایزه‌ای کلیک کنند. با این کار، مهاجمان سایبری اطلاعات کاربری و مالی افراد را به دست می‌آورند.

• فیشینگ مرتبط با شبکه‌های اجتماعی

گاهی مهاجمان از طریق شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام یا فیسبوک پیام‌هایی ارسال می‌کنند که شامل لینک‌های مخرب است. این پیام‌ها ممکن است به شکل پیشنهاد دوستی، دعوت به رویداد یا اعلام برد جایزه ظاهر شوند. کاربران با کلیک روی این لینک‌ها، به وب‌سایت‌های جعلی هدایت می‌شوند که اطلاعات کاربری آن‌ها را سرقت می‌کنند.

• ایمیل‌های فریبنده از شرکت‌های معروف

گاهی ایمیل‌هایی دریافت می‌کنید که ادعا می‌کنند از شرکت‌های معروف مانند اپل یا گوگل ارسال شده‌اند. در این ایمیل‌ها از شما خواسته می‌شود که برای به‌روزرسانی حساب یا تغییر رمز عبور، به یک لینک مراجعه کنید. این ایمیل‌ها به ظاهر رسمی و معتبر هستند اما هدف آن‌ها سرقت اطلاعات شخصی یا مالی شما است.

نمونه‌های واقعی از حملات فیشینگ

حملات فیشینگ همواره خسارت‌های مالی و اطلاعاتی زیادی به کاربران و سازمان‌ها وارد کرده‌اند. در این بخش به چند نمونه واقعی از این حملات و تأثیرات آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. حمله فیشینگ به Dropbox (۲۰۱۲)

در سال ۲۰۱۲ یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات ابری یعنی Dropbox دچار یک حمله فیشینگ گسترده شد. هکرها از طریق یک ایمیل جعلی، کاربران را به وارد کردن اطلاعات حساب خود در صفحه‌ای که بسیار شبیه به سایت رسمی Dropbox بود، ترغیب کردند. نتیجه این حمله فاش شدن اطلاعات بسیاری از کاربران و دسترسی مهاجمان به فایل‌های حساس آن‌ها بود. این حمله نشان داد که حتی شرکت‌های بزرگ فناوری نیز از حملات فیشینگ در امان نیستند و نیاز به اقدامات امنیتی قوی‌تری دارند.

۲. حمله فیشینگ علیه بانک‌های ایران (1397)

در سال 1397 گروهی از هکرها از طریق ارسال پیامک‌های جعلی، بسیاری از کاربران بانک‌های ایرانی را هدف قرار دادند. در این پیامک‌ها، کاربران به سایت‌های فیشینگ هدایت می‌شدند که شبیه به صفحات پرداخت بانک‌ها طراحی شده بود. افراد با وارد کردن اطلاعات کارت بانکی خود در این سایت‌های جعلی، بسیاری از دارایی خود را از دست دادند. این نمونه از حملات نشان می‌دهد که مهاجمان با استفاده از تکنیک‌های ترس و طمع می‌توانند افراد را به راحتی به دام بیندازند.

۳. حمله فیشینگ به Sony Pictures (۲۰۱۴)

حمله معروف دیگری که با روش‌های فیشینگ صورت گرفت، در سال ۲۰۱۴ علیه Sony Pictures رخ داد. مهاجمان از طریق ارسال ایمیل‌های فیشینگ به کارکنان Sony، توانستند دسترسی به سیستم‌های داخلی شرکت را بدست آورند و اطلاعات محرمانه‌ای همچون فیلم‌های منتشر نشده و اطلاعات شخصی کارمندان را به سرقت ببرند. این حمله نه تنها ضررهای مالی بلکه آسیب‌های اعتباری بزرگی به Sony وارد کرد.

۴. حمله فیشینگ به گوگل و فیسبوک (۲۰۱۷)

در یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین حملات فیشینگ، فیسبوک و گوگل در سال ۲۰۱۷ مورد حمله قرار گرفتند. در این حمله، مهاجم به نام Evaldas Rimasauskas توانست از طریق ایمیل‌های جعلی و جعل هویت شرکت‌ها، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار از این غول‌های فناوری سرقت کند. وی با استفاده از فاکتورهای جعلی و درخواست پرداخت به حساب‌های جعلی، موفق شد مبالغ عظیمی را از فیسبوک و گوگل به حساب‌های شخصی خود منتقل کند.

جمع‌بندی…

حملات فیشینگ یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین تهدیدات سایبری هستند که با ترفندهای هوشمندانه به سرقت اطلاعات حساس کاربران می‌پردازند. همان‌طور که در مقاله بررسی کردیم، این حملات می‌توانند از طریق ایمیل، پیامک، تماس‌های تلفنی و حتی شبکه‌های اجتماعی انجام شوند و هر روز با پیچیدگی بیشتری مواجه می‌شوند. نمونه‌های واقعی مانند حملات به Dropbox و بانک‌های ایران نشان می‌دهد که هیچ فرد یا سازمانی از این نوع حملات در امان نیست.

با این حال آگاهی از روش‌های حمله و استفاده از راهکارهای مناسب مانند شناسایی پیام‌های مشکوک، به‌روز نگه‌داشتن نرم‌افزارها و ابزارهای امنیتی، می‌تواند به شما کمک کند تا از افتادن در دام مهاجمان فیشینگ جلوگیری کنید. در نهایت، مهم‌ترین اقدام برای مقابله با این نوع حملات، افزایش آگاهی و دقت کاربران در مواجهه با هرگونه درخواست مشکوک برای اطلاعات شخصی یا مالی است.