National Institute of Standards and Technology و به اختصار NIST یکی از مهم‌ترین مؤسسات در حوزه استانداردها و فناوری‌های اطلاعاتی است که استانداردهایی جامع و چارچوب‌هایی برای حفاظت از داده‌ها و امنیت سایبری ارائه می‌دهد. استانداردهای NIST به ویژه در حوزه امنیت سایبری به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا از تهدیدات روزافزون سایبری جلوگیری کنند و از اطلاعات حساس خود را محافظت نمایند.

در کنار قواعد NIST دستورعمل‌های دیگری مانند کنترل‌هایCIS  و استانداردISO/IEC 27001 نیز وجود دارند که با هدف ارتقای امنیت اطلاعات تدوین شده‌اند. کنترل‌های CIS مجموعه‌ای از بهترین راهکارها برای بهبود امنیت سیستم‌های اطلاعاتی است و ISO 27001 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا یک سیستم مدیریت امنیت اطلاعات (ISMS) ایجاد کنند. استاندارد NIST با چارچوب‌هایی مانند NIST Cybersecurity Framework به عنوان مکملی برای این استانداردها عمل می‌کند و سازمان‌ها را در راهنمایی، ارزیابی و مدیریت ریسک‌های امنیتی یاری می‌دهد.

این استانداردها هرچند در برخی موارد متفاوت هستند، اما همگی به هدف مشترک ایجاد یک محیط امن برای حفاظت از داده‌ها و مقابله با تهدیدات سایبری تمرکز دارند. ما در این مقاله به ماهیت کامل NIST، چارچوب امنیت سایبری آن، برخی استاندارد ها و مزایای پیروی از آن می‌پردازیم.

NIST چیست؟

NIST یا مؤسسه ملی استاندارد و فناوری ایالات متحده (National Institute of Standards and Technology) یکی از مؤسسات دولتی ایالات متحده است که در سال 1901 تأسیس شد. این مؤسسه زیر نظر وزارت بازرگانی ایالات متحده فعالیت می‌کند و وظیفه اصلی آن توسعه و ارائه استانداردهای ملی در زمینه فناوری و علوم است. هدف از فعالیت‌های NIST ارتقای نوآوری و رقابت‌پذیری اقتصادی با ارائه استانداردها و راهکارهای علمی در حوزه‌هایی مانند فناوری اطلاعات، امنیت سایبری، مهندسی و تولید است.

در حوزه امنیت سایبری NIST به‌طور خاص به توسعه استانداردها، فریم‌ورک‌ها و راهنماهای امنیتی مشغول است. یکی از معروف‌ترین تلاش‌های آن در این زمینهNIST Cybersecurity Framework  است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های امنیتی خود را بهتر مدیریت کنند و از حملات سایبری جلوگیری کنند. این چارچوب به‌طور گسترده در سازمان‌های دولتی و خصوصی سراسر جهان به کار گرفته می‌شود.

NIST همچنین در توسعه الگوریتم‌های رمزنگاری و پروتکل‌های امنیت اطلاعات نقش اساسی دارد. استانداردهای ارائه‌شده توسط NIST در حوزه‌های متنوعی مانند امنیت داده‌ها، مدیریت ریسک، رمزنگاری و احراز هویت به کار گرفته می‌شوند و به بهبود امنیت در شبکه‌ها و سیستم‌های مختلف کمک می‌کنند.

تاریخچه NIST

NIST یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین مؤسسات دولتی آمریکا در زمینه علوم و فناوری است. همان طور که اشاره کردیم این سازمان در سال ۱۹۰۱ با نام “اداره ملی استانداردها” (National Bureau of Standards) تأسیس شد. هدف اصلی از تأسیس این نهاد، استانداردسازی و بهبود دقت و صحت اندازه‌گیری‌های علمی و صنعتی در ایالات متحده بود. در آن زمان بسیاری از صنایع به دلیل عدم وجود استانداردهای مشخص با چالش‌های جدی در تولید محصولات و ارائه خدمات روبرو بودند. تأسیس NIST به‌عنوان یک نهاد دولتی به تقویت دقت در اندازه‌گیری‌ها و بهبود کیفیت محصولات کمک شایانی کرد.

عکس کاراگاه ایکس (آقای ویلمر سودر) در آزمایشگاه خود در دفتر ملی استاندارد – واشنگتن دی سی، 11 آوریل 1935

در طول دهه‌های بعد NIST نقش مهمی در توسعه فناوری‌ها و استانداردهای مرتبط با صنایع مختلف ایفا کرد. در سال ۱۹۸۸ این سازمان به‌طور رسمی به “مؤسسه ملی استانداردها و فناوری” تغییر نام داد تا بهتر نمایانگر فعالیت‌های متنوع آن در حوزه فناوری‌های نوین و علوم پایه باشد. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های NIST در قرن بیست و یکم، تدوین چارچوب امنیت سایبری در پاسخ به افزایش تهدیدات سایبری و نیاز به استانداردهای امنیتی در صنایع مختلف بود. این چارچوب به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های امنیت سایبری را به‌طور مؤثر مدیریت کرده و به حفظ داده‌ها و سیستم‌های خود بپردازند.

امروزه NIST با تدوین و ترویج استانداردهای دقیق در زمینه‌های مختلف از فناوری اطلاعات و امنیت سایبری گرفته تا صنایع تولیدی و مهندسی به یکی از مهم‌ترین مراجع بین‌المللی در زمینه استانداردسازی تبدیل شده است که در ایران نیز این استانداردها مورد برسی و مطالعه وسپس پیروی قرار می‌گیرد.

وظایف و اهداف NIST

NIST نقش بسیار مهمی در توسعه و ترویج استانداردهای ملی و بین‌المللی ایفا می‌کند. اهداف اصلی این سازمان در راستای بهبود کارایی صنایع و تضمین کیفیت و امنیت در حوزه‌های علمی و فناوری است. در این راستا NIST مجموعه‌ای از وظایف و مسئولیت‌ها دارد که شامل فعالیت‌های تحقیقاتی، توسعه استانداردهای دقیق و ترویج فناوری‌های نوآورانه در بخش‌های مختلف است.

یکی از وظایف اصلی NIST تدوین استانداردهای دقیق در زمینه‌های مختلف صنعتی و علمی است. این سازمان با انجام تحقیقات گسترده، روش‌ها و ابزارهای دقیق اندازه‌گیری و کنترل را برای صنایع توسعه می‌دهد. این استانداردها به‌ویژه در زمینه‌های مرتبط با امنیت سایبری، فناوری‌های اطلاعاتی، مهندسی و مواد علمی کاربرد بسیاری دارند. همچنین NIST با تدوین چارچوب‌ها و راهکارهای امنیتی به نهادها کمک می‌کند تا در برابر تهدیدات سایبری و تکنولوژیک محافظت شوند.

هدف دیگر NIST ارتقاء نوآوری و بهبود بهره‌وری در صنایع و شرکت‌ها است. این سازمان از طریق تحقیقات پیشرفته و همکاری با بخش خصوصی به صنایع کمک می‌کند تا تکنولوژی‌های جدیدی را پیاده‌سازی کنند و فرآیندهای تولید خود را بهینه کنند. همچنین NIST به ارتقاء امنیت داده‌ها و اطلاعات دیجیتالی در سازمان‌ها و شرکت‌ها پرداخته و با تدوین چارچوب‌هایی چون NIST Cybersecurity Framework به مقابله با تهدیدات سایبری می‌پردازد. این وظایف و اهداف به NIST این امکان را می‌دهد تا یکی از مهم‌ترین نهادهای تنظیم‌کننده استانداردها در جهان باشد.

چارچوب امنیت سایبری NIST چیست؟

چارچوب امنیت سایبری (NIST Cybersecurity Framework) یک راهنمای جامع و استاندارد برای مدیریت ریسک‌های امنیت سایبری است. این چارچوب در ابتدا در سال 2014 منتشر شد و از آن زمان به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مورد استفاده در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی برای ارتقای امنیت سایبری تبدیل شده است.

هدف اصلی این چارچوب کمک به سازمان‌ها برای شناسایی، مدیریت، و کاهش ریسک‌های مرتبط با امنیت سایبری است. این چارچوب به گونه‌ای طراحی شده است که قابل تنظیم و تطبیق برای هر نوع سازمان با اندازه‌های مختلف باشد، چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی.

عناصر کلیدی چارچوب امنیت سایبری NIST

چارچوب امنیت سایبری NIST دارای پنج عنصر کلیدی است که هر کدام نقش مهمی در ایجاد و حفظ امنیت سایبری یک سازمان ایفا می‌کنند. این پنج عنصر شامل شناسایی، حفاظت، کشف، پاسخ، و بازیابی هستند که در ادامه هر یک از آنها را به طور کامل توضیح می‌دهیم:

1. شناسایی (Identify)

اولین عنصر در چارچوب امنیت سایبری NIST، شناسایی است. در این مرحله سازمان‌ها باید دارایی‌ها و سیستم‌های حیاتی خود را شناسایی کنند تا درک دقیقی از منابعی که نیاز به حفاظت دارند به دست آورند. این شامل شناسایی افراد، دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و سیستم‌های اطلاعاتی است که نقش مهمی در عملیات تجاری سازمان ایفا می‌کنند. شناسایی مخاطرات مرتبط با این دارایی‌ها و بررسی اینکه کدام دارایی‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند، بخش مهمی از این مرحله است. این فرآیند به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با اولویت‌بندی منابع حساس به طور موثرتری اقدامات امنیتی را پیاده‌سازی کنند.

شناسایی همچنین به بررسی محیط و قوانین مرتبط با امنیت سایبری می‌پردازد. شرکت‌ها نیاز دارند تا به رعایت الزامات قانونی و نظارتی بپردازند که برای آنها قابل اجراست. این مرحله به‌عنوان پایه‌ای برای برنامه‌ریزی سایر عملکردهای امنیتی NIST عمل می‌کند و بدون یک شناخت دقیق از دارایی‌ها و ریسک‌ها، بهبود امنیت سایبری غیرممکن خواهد بود.

2. محافظت (Protect)

دومین عنصر از این چارچوب، محافظت است که هدف آن تضمین امنیت و جلوگیری از نفوذهای احتمالی به سیستم‌های حساس است. در این مرحله، سیاست‌ها و پروتکل‌های امنیتی ایجاد و پیاده‌سازی می‌شوند تا از دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود. این شامل استفاده از رمزگذاری، پیاده‌سازی فایروال‌ها و کنترل دسترسی‌ها می‌باشد. محافظت از داده‌ها همچنین به توانایی شناسایی حملات احتمالی و کاهش خطرات آنها کمک می‌کند.

آموزش و توانمندسازی کارکنان نیز در این مرحله حیاتی است. کاربران باید به شیوه‌های مناسب محافظت از اطلاعات آشنا باشند و بتوانند به سرعت حملات یا فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کنند. محافظت از سیستم‌ها به معنای ایجاد یک دیوار دفاعی قوی است که به کاهش آسیب‌پذیری‌ها کمک می‌کند. یکی از راهکارها برای داشتن محافظتی قدرت‌مند در سازمان وجود فرهنگ امنیت سایبری است.

فرهنگ امنیت سایبری چیست؟

3. تشخیص (Detect)

تشخیص حملات و تهدیدهای امنیتی به‌عنوان سومین عنصر کلیدی به شناسایی و تشخیص سریع فعالیت‌های مشکوک می‌پردازد. سیستم‌های تشخیصی باید به گونه‌ای پیاده‌سازی شوند که بتوانند تهدیدات سایبری مانند نفوذهای غیرمجاز، ویروس‌ها یا فعالیت‌های غیرعادی را به سرعت شناسایی کنند. استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ و تحلیل لاگ‌های شبکه، ابزارهای کلیدی در این مرحله هستند.

تشخیص حملات به صورت به‌موقع می‌تواند به سازمان کمک کند تا قبل از اینکه تهدیدات به آسیب‌های جدی منجر شوند آن‌ها را مهار کند. این فرآیند مستلزم پیاده‌سازی یک سیستم مانیتورینگ مداوم است که به شناسایی هرگونه تغییرات مشکوک در سیستم‌ها و شبکه‌ها کمک می‌کند.

4. پاسخ‌دهی (Respond)

وقتی یک حمله یا حادثه امنیتی رخ می‌دهد، پاسخ‌دهی سریع و مؤثر می‌تواند از گسترش آسیب جلوگیری کند. این عنصر به سازمان‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌ای دقیق برای مواجهه با حملات داشته باشند و بدانند چگونه به تهدیدات پاسخ دهند. پاسخ‌دهی شامل فرآیندهای اطلاع‌رسانی، ارزیابی خسارات و اقدامات فوری برای مهار تهدید و جلوگیری از انتشار بیشتر آن است.

یک برنامه جامع پاسخ‌دهی به حملات باید تمامی مراحل از شناسایی اولیه تا مهار، حذف تهدید و بازیابی را پوشش دهد. این مرحله همچنین به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا اطلاعات حمله را تحلیل کنند و از تجربیات آن برای بهبود سیاست‌های امنیتی خود استفاده کنند.

5. بازیابی (Recover)

آخرین عنصر در چارچوب امنیت سایبری NIST بازیابی است که به بازگشت سیستم‌ها به حالت طبیعی پس از یک حمله اشاره دارد. هدف از بازیابی این است که فعالیت‌های کسب‌وکار و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات به سرعت و با کمترین میزان توقف از سر گرفته شوند. برنامه‌های بازیابی معمولاً شامل پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها، بازسازی سیستم‌های آسیب‌دیده و تحلیل دلایل وقوع حمله هستند.

بازیابی همچنین به معنای بهبود مستمر است. پس از یک حادثه امنیتی، سازمان‌ها باید از این تجربه برای بهینه‌سازی فرآیندهای شناسایی، محافظت، تشخیص و پاسخ‌دهی خود استفاده کنند تا در آینده آماده‌تر باشند و با تهدیدات جدید بهتر مقابله کنند.

معرفی استانداردهای موسسه NIST

NIST مجموعه گسترده‌ای از استانداردها را برای تضمین امنیت و مدیریت فناوری اطلاعات ارائه داده است. این استانداردها به‌طور ویژه در حوزه‌های امنیت کامپیوتر، شبکه و فناوری اطلاعات کاربرد دارند و به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا با ارزیابی مخاطرات و پیاده‌سازی اقدامات امنیتی، سیستم‌های خود را ایمن‌تر کنند.

دسته‌بندی استانداردهای NIST

NIST استانداردهای خود را در سه دسته کلی تقسیم کرده است:

1. SP 800 (Computer Security)

این دسته شامل مجموعه‌ای از راهنماها و توصیه‌ها در زمینه امنیت کامپیوتر، شبکه و اینترنت است. این استانداردها از سال 1990 منتشر شده‌اند و شامل موضوعات متنوعی از جمله مدیریت ریسک، امنیت شبکه، و حفاظت از داده‌ها هستند.

2. SP 1800 (Cybersecurity Practice Guide

این استانداردها به‌طور خاص برای مقابله با چالش‌های امنیتی فضای مجازی در بخش‌های عمومی و خصوصی توسعه یافته‌اند. هدف اصلی این راهنماها تکمیل استانداردهای سری SP 800 است و از سال 2015 منتشر می‌شوند.

3. SP 500 (Computer System Technology

استانداردهای SP 500 به فناوری سیستم‌های کامپیوتری اختصاص دارند و بیشتر توسط آزمایشگاه فناوری اطلاعات NIST به کار گرفته می‌شوند. این استانداردها از سال 1997 منتشر شده‌اند و به بهبود فناوری‌های اطلاعاتی و محاسباتی کمک می‌کنند.

استانداردهای مهم سری 800

سری 800 استانداردهای NIST شامل برخی از مهم‌ترین دستورالعمل‌های امنیتی است که به سازمان‌ها در مدیریت تهدیدات و ایمن‌سازی زیرساخت‌های اطلاعاتی کمک می‌کند. در این بخش به برخی از این استانداردها اشاره می‌کنیم:

• SP 800-94:

این راهنما به تشخیص و جلوگیری از نفوذ به سیستم‌ها می‌پردازد و راهکارهایی برای پیکربندی و نظارت بر سیستم‌های تشخیص نفوذ ارائه می‌دهد.

• SP 800-92:

این استاندارد مربوط به مدیریت لاگ‌های امنیتی است و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیند تولید، ذخیره‌سازی و تحلیل گزارشات امنیتی را به درستی مدیریت کنند.

• SP 800-77:

این راهنما به کنترل‌های امنیتی مرتبط با حفظ امنیت جریان اطلاعات روی بستر TCP/IP پرداخته و نکات مهمی در خصوص پیاده‌سازی VPNهای ایمن ارائه می‌دهد.

• SP 800-153:

این استاندارد نیازمندی‌های امنیتی در شبکه‌های بی‌سیم را توضیح می‌دهد و توصیه‌هایی برای افزایش امنیت شبکه‌های وایرلس ارائه می‌کند.

مزایای پیروی از NIST و چرا باید از آن پیروی کنیم؟

• ارتقاء امنیت و کاهش خطرات سایبری

یکی از مهم‌ترین دلایل پیروی از استانداردهای NIST افزایش امنیت سایبری است. این استانداردها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا با اتخاذ رویکردهای جامع، به طور مؤثری از سیستم‌ها، داده‌ها و شبکه‌های خود در برابر تهدیدات سایبری محافظت کنند. پیروی از این استانداردها به شناسایی نقاط ضعف امنیتی، مدیریت خطرات و کاهش احتمال وقوع حملات سایبری کمک می‌کند. با استفاده از چارچوب‌های NIST سازمان‌ها می‌توانند به طور پیوسته امنیت خود را بهبود بخشند و در برابر حملات نوظهور مقاوم‌تر شوند.

چارچوب‌های NIST با تمرکز بر مدیریت ریسک به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که با تحلیل و ارزیابی مخاطرات سایبری به طور مؤثرتری منابع خود را تخصیص دهند. این فرآیند به کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث امنیتی و بهبود توانایی سازمان در پاسخگویی به تهدیدات کمک می‌کند.

• استانداردسازی و انطباق با قوانین

پیروی از NIST به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای خود را استانداردسازی کنند و با قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی در حوزه امنیت سایبری انطباق داشته باشند. در بسیاری از صنایع، مانند بهداشت و درمان، بانکداری و مخابرات، نهادهای نظارتی استفاده از استانداردهای NIST را توصیه می‌کنند. این انطباق به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از تحریم‌ها و جرایم احتمالی ناشی از عدم رعایت مقررات جلوگیری کنند و اعتبار خود را در بازار حفظ کنند.

استفاده از استانداردهای NIST به عنوان یک معیار بین‌المللی، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا با اطمینان بیشتری در بازارهای بین‌المللی فعالیت کنند. این رویکرد باعث ایجاد شفافیت و اعتماد در میان شرکای تجاری و مشتریان می‌شود و کمک می‌کند تا سازمان‌ها در سطح جهانی رقابتی‌تر باشند.

• بهبود پاسخگویی به تهدیدات و حوادث امنیتی

یکی از ویژگی‌های کلیدی استانداردهای NIST این است که به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا یک سیستم مدیریت بحران و پاسخگویی به حوادث مؤثر را پیاده‌سازی کنند. این استانداردها با ارائه راهنمایی‌های دقیق برای شناسایی، تحلیل و مقابله با حملات سایبری، به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا در مواجهه با حوادث امنیتی سریع‌تر و کارآمدتر عمل کنند.

چارچوب‌های NIST به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که پس از وقوع یک حادثه، از تجربیات کسب‌شده درس بگیرند و اقدامات پیشگیرانه‌ای برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده اعمال کنند. این رویکرد بهبود مستمر در فرآیندهای امنیتی را تضمین می‌کند و باعث می‌شود که سازمان‌ها در برابر تهدیدات نوظهور مقاوم‌تر شوند.

جمع‌بندی…

در نهایت می‌توان گفت که چارچوب امنیتی NIST با هدف کمک به سازمان‌ها در مدیریت ریسک‌های امنیت سایبری، محافظت از دارایی‌های حیاتی و تطابق با مقررات ارائه شده است. این استانداردها شامل مجموعه‌ای از راهنمایی‌ها برای شناسایی، محافظت، تشخیص، پاسخ و بازیابی در برابر تهدیدات سایبری هستند که به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا به صورت سیستماتیک با چالش‌های امنیتی روبرو شوند. با پیروی از این استانداردها، سازمان‌ها قادر خواهند بود امنیت سایبری خود را ارتقا داده، هزینه‌های ناشی از حملات را کاهش دهند و توانایی خود را برای پاسخگویی سریع و مؤثر به تهدیدات افزایش دهند.

از دیگر مزایای کلیدی پیروی از NIST می‌توان به افزایش انطباق با مقررات و استانداردهای جهانی اشاره کرد که به بهبود اعتبار سازمان‌ها و تسهیل فعالیت آن‌ها در بازارهای بین‌المللی منجر می‌شود. به طور کلی، چارچوب‌های NIST به عنوان یک راهنمای جامع در حوزه امنیت سایبری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا یک محیط امن‌تر و پایدارتر ایجاد کنند و در برابر تهدیدات سایبری مقاوم‌تر شوند.