شبکه‌های کامپیوتری ستون فقرات ارتباطات و فرآیندهای کاری سازمان‌ها هستند بنابراین، مدیریت شبکه نقش حیاتی در تضمین عملکرد پایدار، امن و بدون اختلال ایفا می‌کند. مدیریت شبکه به معنای نظارت، کنترل و بهینه‌سازی تمامی اجزای شبکه است تا کاربران بدون مشکل از منابع فناوری اطلاعات استفاده کنند و سازمان بتواند با خیال راحت روی رشد کسب‌وکار خود تمرکز نماید.

مدیریت شبکه به چه معناست؟

مدیریت شبکه فرآیندی جامع است که شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی، نظارت و نگهداری از تمامی بخش‌های شبکه، اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و کاربران می‌شود. هدف اصلی این فرایند، فراهم کردن بستری مطمئن و پایدار برای تبادل داده و دسترسی به منابع سازمانی است. در واقع، مدیریت شبکه تضمین می‌کند که همه اجزای شبکه، از ایستگاه‌های کاری گرفته تا سرورها و تجهیزات ارتباطی، در بهترین حالت خود عمل کنند.

علاوه بر این مدیریت شبکه تنها محدود به رفع مشکلات نیست، بلکه به پیشگیری از خطاها و ارتقای کارایی نیز می‌پردازد. این امر شامل کنترل دسترسی کاربران، به‌روزرسانی نرم‌افزارها، مدیریت ترافیک داده‌ها و همچنین استفاده از ابزارهای مانیتورینگ برای شناسایی تهدیدها و نقاط ضعف احتمالی می‌شود. به بیان ساده، مدیریت شبکه مانند یک مدیر پشت صحنه است که بی‌وقفه کار می‌کند تا کاربران بدون اختلال و با امنیت کامل از شبکه استفاده کنند.

اهمیت مدیریت شبکه برای سازمان‌ها

• افزایش بهره‌وری کارکنان و سیستم‌ها:

وقتی شبکه به درستی مدیریت شود، کاربران بدون تأخیر و مشکل به منابع سازمانی دسترسی پیدا می‌کنند. این موضوع باعث افزایش سرعت انجام کارها، کاهش زمان انتظار و در نهایت بالا رفتن بهره‌وری کارکنان می‌شود.

• پیشگیری از قطعی‌ها و مشکلات شبکه:

مدیریت صحیح شبکه به معنای نظارت مداوم و شناسایی مشکلات قبل از وقوع آن‌هاست. با این کار، اختلالات و قطعی‌های ناگهانی که می‌تواند فعالیت‌های سازمان را متوقف کند، به حداقل می‌رسد.

• ارتقای امنیت اطلاعات:

یکی از اهداف کلیدی مدیریت شبکه، حفظ امنیت داده‌هاست. با اعمال سیاست‌های امنیتی مناسب، کنترل دسترسی کاربران و شناسایی تهدیدها، از حملات سایبری و نشت اطلاعات جلوگیری می‌شود.

وظایف مدیریت شبکه

مدیریت کاربران و دسترسی‌ها

یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت شبکه، کنترل سطح دسترسی کاربران به منابع مختلف است. این کار با تعریف نقش‌ها و مجوزها انجام می‌شود تا هر کاربر فقط به اطلاعات و سرویس‌هایی که نیاز دارد دسترسی داشته باشد و امنیت کلی شبکه حفظ شود.

مدیریت تجهیزات شبکه

تجهیزاتی مانند سوئیچ‌ها، روترها، سرورها و فایروال‌ها نیاز به نظارت و نگهداری مداوم دارند. مدیر شبکه باید پیکربندی صحیح این تجهیزات را تضمین کند، عملکرد آن‌ها را بررسی نماید و در صورت بروز مشکل سریعاً اقدام به رفع آن کند.

نگهداری و به‌روزرسانی نرم‌افزارها و سرویس‌ها

مدیر شبکه موظف است نرم‌افزارها، سیستم‌عامل‌ها و سرویس‌های حیاتی سازمان را به‌روز نگه دارد. این کار علاوه بر ارتقای کارایی، نقش مهمی در کاهش آسیب‌پذیری‌های امنیتی دارد.

تهیه گزارش‌های مدیریتی و تحلیلی

گزارش‌گیری منظم از وضعیت شبکه به مدیران سازمان کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. این گزارش‌ها می‌تواند شامل میزان مصرف پهنای باند، سطح امنیت، کارایی تجهیزات و رخدادهای مهم باشد.

تفاوت مدیریت شبکه با پشتیبانی شبکه

مدیریت شبکه و پشتیبانی شبکه هر دو از ارکان حیاتی در حوزه فناوری اطلاعات هستند، اما وظایف و اهداف متفاوتی دارند. مدیریت شبکه بیشتر به جنبه‌های برنامه‌ریزی، کنترل و پیشگیری می‌پردازد. در واقع هدف اصلی مدیریت شبکه این است که زیرساخت شبکه به صورت پایدار، امن و بهینه عمل کند و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

در مقابل پشتیبانی شبکه بیشتر حالت واکنشی دارد و زمانی وارد عمل می‌شود که مشکلی در شبکه رخ داده باشد. پشتیبانی شبکه شامل رفع خرابی‌ها، پاسخگویی به نیازهای فوری کاربران و ارائه کمک‌های فنی در زمان بروز اختلال است. بنابراین، مدیریت شبکه مانند پزشک پیشگیرانه عمل می‌کند و پشتیبانی شبکه نقش درمانگر را پس از بروز مشکل بر عهده دارد.