با گسترش فضای دیجیتال و افزایش حملات سایبری در سراسر جهان، کشورها دیگر نمی‌توانند بدون سیاست‌گذاری‌های دقیق امنیت سایبری به بقای دیجیتال امیدوار باشند. امنیت سایبری امروز، نه‌تنها یک مسئله فنی بلکه موضوعی سیاسی، اقتصادی و حاکمیتی است.

در این مقاله، به مقایسه سیاست‌های امنیت سایبری در کشورهای پیشرو مانند ایالات متحده، اتحادیه اروپا، چین و سنگاپور می‌پردازیم، و بررسی می‌کنیم جایگاه ایران در این میان چیست، چه چالش‌هایی دارد و چه فرصت‌هایی پیش روی آن است.

• امنیت سایبری در ایالات متحده: چارچوب‌های مبتنی بر NIST

ایالات متحده، با نهادهایی مانند NIST (مؤسسه ملی استاندارد و فناوری)، DHS (وزارت امنیت داخلی) و NSA، یکی از پیشرفته‌ترین چارچوب‌های سیاست‌گذاری سایبری را دارد.

ویژگی‌ها:

استفاده از مدل NIST Cybersecurity Framework برای همه بخش‌های دولتی و خصوصی.

همکاری گسترده با شرکت‌های فناوری مانند مایکروسافت، IBM، Cisco و…

تمرکز ویژه روی دفاع سایبری بحرانی (Critical Infrastructure).

• اتحادیه اروپا: قوانین سخت‌گیرانه و جامع GDPR و NIS2

اروپا از طریق قوانین GDPR (حفاظت از داده‌های شخصی) و NIS2 Directive (امنیت اطلاعات و شبکه‌ها) چارچوبی حقوقی و فنی بسیار قدرتمند برای امنیت اطلاعات ایجاد کرده است.

ویژگی‌ها:

الزام شرکت‌ها به گزارش‌دهی رخدادهای سایبری در مدت ۷۲ ساعت.

جریمه‌های سنگین برای نقض داده‌ها.

تشکیل تیم‌های واکنش سریع سایبری (CSIRT) در سطح ملی و قاره‌ای.

• چین: امنیت سایبری در چارچوب حاکمیت دیجیتال ملی

چین با مدل متمرکز و حاکمیتی به امنیت سایبری نگاه می‌کند و با تصویب قانون Cybersecurity Law 2017، کنترل دقیقی بر زیرساخت‌ها و شرکت‌های فناوری دارد.

ویژگی‌ها:

تمرکز شدید روی بومی‌سازی فناوری و ممنوعیت استفاده از برخی محصولات خارجی.

سیاست “داده، دارایی ملی است”.

توسعه فایروال ملی چین (Great Firewall).

• سنگاپور: مدل نوآورانه و مشارکت‌محور

سنگاپور با تکیه بر رویکردی مشارکتی و نوآورانه، توانسته در سال‌های اخیر خود را به یکی از امن‌ترین کشورهای سایبری جهان تبدیل کند.

ویژگی‌ها:

همکاری نزدیک با دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی.

سرمایه‌گذاری کلان در آموزش تخصصی امنیت سایبری.

رتبه بالای جهانی در شاخص آمادگی سایبری (Global Cybersecurity Index).

• وضعیت امنیت سایبری در ایران: تلاش‌ها، موانع و مسیر پیش‌رو

در ایران، طی سال‌های اخیر نهادهایی مانند مرکز مدیریت راهبردی افتا، پدافند غیرعامل و سازمان فناوری اطلاعات اقداماتی در راستای ارتقاء امنیت سایبری انجام داده‌اند. اما با چالش‌هایی نیز مواجه هستیم:

مزایا:

• وجود تیم‌های واکنش سریع CERT.
• ایجاد ساختارهایی برای مقابله با حملات زیرساختی (مثلاً در حوزه انرژی و بانکداری).
• گام‌هایی در راستای بومی‌سازی تجهیزات امنیتی.

چالش‌ها:

• عدم شفافیت یا نبود قوانین جامع مشابه GDPR.
• ناهماهنگی بین نهادهای تصمیم‌گیرنده.
• کمبود منابع انسانی متخصص به شکل گسترده.
• تحریم‌های بین‌المللی که مانع تبادل تکنولوژی می‌شوند.

مقایسه سیاست‌های کلیدی در یک نگاه