پراکسی معکوس یا Reverse Proxy چیست و چه تفاوتی با Forward Proxy دارد؟

وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنلاین حجم زیادی از ترافیک را مدیریت می‌کنند پس استفاده از ابزارهایی برای افزایش امنیت، سرعت و کارایی اهمیت زیادی دارد. یکی از این ابزارهای کاربردی Reverse Proxy (پراکسی معکوس) است که نقش واسطه بین کاربران و سرورها را ایفا می‌کند و مزایای متعددی به همراه دارد.

Reverse Proxy چیست؟

Reverse Proxy یا پراکسی معکوس یک سرور واسطه است که بین کاربر و سرور اصلی قرار می‌گیرد. زمانی که کاربر درخواستی را ارسال می‌کند، این درخواست ابتدا به سرور پراکسی معکوس می‌رسد و سپس به سرور مناسب هدایت می‌شود. به این ترتیب، کاربران مستقیماً با سرور اصلی در ارتباط نیستند و تمام ترافیک از طریق پراکسی معکوس مدیریت می‌شود.

این فناوری علاوه بر پنهان‌سازی هویت و موقعیت سرورهای اصلی، امکاناتی مانند افزایش امنیت، کش کردن محتوا برای بهبود سرعت، و توزیع بار میان چندین سرور را فراهم می‌کند. به همین دلیل Reverse Proxy به یکی از ابزارهای ضروری برای وب‌سایت‌های پرترافیک و سرویس‌های آنلاین تبدیل شده است.

نحوه کار پراکسی معکوس

دریافت درخواست کاربر:

زمانی که کاربر آدرس یک وب‌سایت یا سرویس را وارد می‌کند، درخواست او ابتدا به جای سرور اصلی به Reverse Proxy ارسال می‌شود.

پردازش و بررسی درخواست:

پراکسی معکوس درخواست را بررسی می‌کند و بسته به تنظیمات، می‌تواند آن را فیلتر، احراز هویت یا حتی فشرده‌سازی کند.

ارسال به سرور مناسب:

پس از پردازش، درخواست به سرور یا منبع مناسب ارسال می‌شود. این انتخاب می‌تواند بر اساس ترافیک، امنیت یا الگوریتم‌های تعریف‌شده باشد.

دریافت پاسخ از سرور:

سرور اصلی پاسخ موردنظر را تولید کرده و آن را به پراکسی معکوس برمی‌گرداند.

ارسال پاسخ به کاربر:

در نهایت Reverse Proxy پاسخ را به کاربر تحویل می‌دهد. در این فرآیند، کاربر هرگز به‌طور مستقیم با سرور اصلی در ارتباط نبوده و تنها با پراکسی معکوس تعامل دارد.

کاربردهای اصلی Reverse Proxy

افزایش امنیت و محافظت از سرور
کش (Caching) برای افزایش سرعت بارگذاری صفحات
توزیع بار میان سرورها (Load Balancing)
فشرده‌سازی محتوا و بهینه‌سازی ترافیک
کنترل دسترسی و احراز هویت کاربران
جلوگیری از حملات DDoS
مانیتورینگ و لاگ‌گیری ترافیک

چرا از Reverse Proxy استفاده می‌کنیم؟

استفاده از Reverse Proxy به سازمان‌ها و وب‌سایت‌ها کمک می‌کند تا امنیت سرورها افزایش یابد، ترافیک بهتر مدیریت شود، سرعت بارگذاری صفحات بهبود یابد و منابع سرور بهینه مصرف شوند. این ابزار همچنین امکان کش کردن محتوا، فشرده‌سازی داده‌ها و مانیتورینگ ترافیک را فراهم می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تجربه کاربری بهتری ارائه دهند.

مزایا و معایب استفاده از Reverse Proxy

مزایا	معایب
افزایش امنیت سرورها	پیچیدگی در پیکربندی و مدیریت
بهبود سرعت و عملکرد وب‌سایت	نیاز به سخت‌افزار یا منابع مناسب
مدیریت هوشمند ترافیک و توزیع بار	هزینه‌های پیاده‌سازی و نگهداری
امکان کش و فشرده‌سازی محتوا	وابستگی به عملکرد صحیح پراکسی برای دسترس‌پذیری
قابلیت مانیتورینگ و لاگ‌گیری

تفاوت Reverse Proxy با Forward Proxy

Forward Proxy و Reverse Proxy هر دو واسطه‌هایی هستند که درخواست‌ها را مدیریت می‌کنند، اما تفاوت اصلی در جهت ترافیک و مخاطب آن‌هاست. Forward Proxy بین کاربر و اینترنت قرار می‌گیرد و درخواست‌های کاربران را به سرورهای مقصد هدایت می‌کند. به عبارتی، Forward Proxy هویت کاربران را مخفی می‌کند و برای دسترسی به منابع بیرونی یا عبور از محدودیت‌ها به کار می‌رود.

در مقابل Reverse Proxy بین کاربران و سرورهای داخلی قرار می‌گیرد و هدف اصلی آن محافظت از سرورهای اصلی، توزیع بار و افزایش امنیت و سرعت سرویس‌هاست. کاربران به جای ارتباط مستقیم با سرور اصلی، با پراکسی معکوس تعامل دارند، در حالی که در Forward Proxy سرور مقصد معمولاً ناشناس باقی می‌ماند و کاربر مستقیم به اینترنت متصل می‌شود.

	Reverse Proxy	Forward Proxy
جهت ترافیک	مبتنی بر منابع و URL	مبتنی بر زبان کوئری
تعداد درخواست‌ها	ممکن است زیاد باشد	معمولاً یک درخواست کافی است
انعطاف‌پذیری داده	محدود به ساختار سرور	کلاینت تعیین می‌کند چه داده‌ای می‌خواهد
نسخه‌بندی	نیازمند مدیریت نسخه	معمولاً نیازی به نسخه‌بندی ندارد
پشتیبانی از real-time	محدود (با Webhook یا Polling)	پشتیبانی با Subscription
خوانایی و سادگی	بسیار ساده و قابل فهم	نیاز به یادگیری زبان کوئری
امنیت	نیازمند پیاده‌سازی جداگانه	نیازمند پیاده‌سازی جداگانه

بهترین ابزارها و نرم‌افزارهای Reverse Proxy

Nginx

یکی از محبوب‌ترین و قدرتمندترین نرم‌افزارهای پراکسی معکوس در جهان است که علاوه بر نقش وب‌سرور، امکانات گسترده‌ای برای مدیریت ترافیک ارائه می‌دهد. Nginx قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند Load Balancing، کش کردن محتوا، فشرده‌سازی داده‌ها و مدیریت اتصالات همزمان بالا را فراهم می‌کند. به دلیل مصرف کم منابع و کارایی بسیار بالا، این ابزار برای وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های پرترافیک، محیط‌های ابری و سازمان‌های بزرگ مناسب است.

Apache HTTP Server

Apache با استفاده از ماژول‌های متنوعی مانند mod_proxy و mod_proxy_balancer می‌تواند به‌عنوان یک Reverse Proxy عمل کند. این نرم‌افزار متن‌باز انعطاف‌پذیری بالایی در پیکربندی دارد و امکان مدیریت دقیق ترافیک و اعمال قوانین سفارشی را فراهم می‌کند. Apache به دلیل سابقه طولانی و پشتیبانی گسترده جامعه کاربری، گزینه‌ای مناسب برای محیط‌هایی است که نیاز به تنظیمات پیچیده، امنیت پیشرفته و یکپارچگی با سایر سرویس‌های تحت وب دارند.

HAProxy

HAProxy یک ابزار متن‌باز و حرفه‌ای برای مدیریت بار و پراکسی معکوس است که در محیط‌های پرترافیک و سرورهای حساس به کار می‌رود. این ابزار علاوه بر توزیع بار، امکاناتی مانند مانیتورینگ وضعیت سرورها، بررسی سلامت (Health Check) و مدیریت هوشمند درخواست‌ها را ارائه می‌دهد. HAProxy به دلیل توانایی پردازش تعداد بسیار زیاد درخواست در ثانیه و قابلیت تنظیم دقیق سیاست‌های توزیع بار، در بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ به عنوان یک استاندارد صنعتی شناخته می‌شود.

HAProxy چیست؟ راهنمای کامل و کاربردی برای مدیریت ترافیک وب

Traefik

Traefik یک Reverse Proxy مدرن و مبتنی بر کانتینر و میکروسرویس‌ها است که به‌ویژه برای محیط‌های ابری و زیرساخت‌های مدرن طراحی شده است. این ابزار با ادغام خودکار با سرویس‌های ابری، Kubernetes و Docker، مدیریت مسیرها و توزیع ترافیک را به‌صورت دینامیک انجام می‌دهد. Traefik همچنین از ویژگی‌هایی مانند SSL Termination خودکار، مدیریت HTTPS و فیلترینگ درخواست‌ها پشتیبانی می‌کند و برای کسب‌وکارهایی که از معماری میکروسرویس یا سرویس‌های مقیاس‌پذیر استفاده می‌کنند، بسیار مناسب است.

جمع‌بندی…

Reverse Proxy یکی از ابزارهای حیاتی در مدیریت ترافیک، افزایش امنیت و بهبود عملکرد وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها است. با انتخاب ابزار مناسب و پیکربندی صحیح، سازمان‌ها می‌توانند از مزایای آن شامل افزایش سرعت، حفاظت از سرورها، توزیع هوشمند بار و کنترل دقیق دسترسی کاربران بهره‌مند شوند. استفاده از پراکسی معکوس، به‌ویژه در محیط‌های پرترافیک و سرویس‌های آنلاین، به یک ضرورت تبدیل شده است.