امروزه داده‌ها به‌عنوان یکی از ارزشمندترین دارایی‌های هر سازمان شناخته می‌شوند. از اطلاعات مشتریان تا اسناد حیاتی و پروژه‌های حساس، همه نیاز به حفاظت و مدیریت مناسب دارند. یکی از اساسی‌ترین و مؤثرترین راهکارها برای حفاظت از داده‌ها، پشتیبان‌گیری (Backup) است. فرآیند پشتیبان‌گیری تنها به ایجاد نسخه‌های پشتیبان از داده‌ها محدود نمی‌شود؛ امنیت این پشتیبان‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرگونه نفوذ، حمله یا خرابی در فایل‌های بک آپ می‌تواند باعث از دست رفتن اطلاعات و حتی فاجعه‌های اقتصادی شود.

در این مقاله به ایجاد یک چک لیست امنیتی برای پشتیبان‌گیری می‌پردازیم. این چک لیست شامل راهکارها و اقداماتی است که به شما کمک می‌کند تا علاوه بر ایجاد بک آپ‌های موثر از امنیت آن‌ها نیز اطمینان حاصل کنید. رعایت این نکات امنیتی می‌تواند نقش حیاتی در جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، محافظت از اطلاعات محرمانه و اطمینان از بازیابی داده‌ها در زمان نیاز ایفا کند.

شناسایی داده‌های مهم برای پشتیبان‌گیری

یکی از اولین و مهم‌ترین مراحل در ایجاد یک استراتژی پشتیبان‌گیری، شناسایی داده‌هایی است که باید حتماً از آن‌ها نسخه پشتیبان تهیه شود. همه داده‌های موجود در یک سازمان از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند برخی اطلاعات، مانند اسناد حساس مالی یا اطلاعات مشتریان، نیاز به حفاظت بیشتری دارند در حالی که دیگر داده‌ها ممکن است کمتر حیاتی باشند. بنابراین سازمان‌ها باید یک فرآیند منظم برای شناسایی و اولویت‌بندی داده‌های مهم تعریف کنند.

در این مرحله باید ابتدا فهرستی از انواع داده‌ها و اطلاعات موجود در سازمان تهیه شود. این داده‌ها می‌تواند شامل فایل‌های زیر باشد:

• اطلاعات مالی و حسابداری:

هرگونه اطلاعات مربوط به تراکنش‌های مالی، بودجه‌ها و هزینه‌ها باید در اولویت پشتیبان‌گیری قرار گیرند.

• اطلاعات مشتریان:

داده‌های شخصی، مالی و سابقه خرید مشتریان به‌عنوان یکی از حساس‌ترین اطلاعات، نیازمند توجه ویژه‌ای هستند.

• اسناد قانونی و قراردادها:

این اسناد باید همیشه در دسترس باشند و به‌دلیل ماهیت حساس آن‌ها، حفظ امنیت و پشتیبان‌گیری منظم اهمیت بالایی دارد.

• پروژه‌های مهم:

تمامی فایل‌های مربوط به پروژه‌های جاری یا آینده که به کسب‌وکار مرتبط است باید شناسایی و محافظت شوند.

• داده‌های محرمانه و اختصاصی:

این دسته شامل اطلاعاتی است که به طور خاص برای شرکت اهمیت استراتژیک دارند، مانند کدهای منبع یا داده‌های اختصاصی تحقیق و توسعه.

در شناسایی داده‌ها، لازم است که به اهمیت قانونی و مقرراتی نیز توجه شود؛ برای برخی صنایع، مانند مالی یا پزشکی، قوانین خاصی وجود دارد که از سازمان‌ها می‌خواهد داده‌های خاصی را به‌طور منظم پشتیبان‌گیری و ذخیره کنند.

و به طور کلی شناسایی دقیق داده‌های مهم برای پشتیبان‌گیری، به تیم‌های فناوری اطلاعات این امکان را می‌دهد که استراتژی‌های موثر و متمرکز برای حفاظت از داده‌های حساس و حیاتی ایجاد کنند.

انتخاب روش مناسب پشتیبان‌گیری

انتخاب روش پشتیبان‌گیری مناسب برای هر سازمان یک گام اساسی در تضمین امنیت داده‌ها است. روش‌های مختلفی برای پشتیبان‌گیری وجود دارد که هر کدام بسته به نیاز و ساختار اطلاعاتی سازمان‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای آشنایی با روش های پشتیبان گیری مقاله بهترین روش بک آپ گیری از سرور را میتوانید مطالعه کنید.

عواملی که باید در انتخاب روش پشتیبان‌گیری در نظر گرفته شوند:

• حجم داده‌ها:

برای داده‌های حجیم، روش افزایشی یا تفاضلی ممکن است مناسب‌تر باشد.

• زمان بازیابی:

اگر زمان بازیابی اهمیت زیادی دارد، روش کامل یا تفاضلی سریع‌تر پاسخگو است.

• فضای ذخیره‌سازی:

فضای ذخیره‌سازی موجود نیز عامل مهمی است. پشتیبان‌گیری کامل بیشترین فضا را نیاز دارد، در حالی که روش افزایشی از نظر فضای ذخیره‌سازی بهینه‌تر است.

• تعداد دفعات پشتیبان‌گیری:

دفعات پشتیبان‌گیری نیز بستگی به حساسیت داده‌ها و نیاز سازمان دارد. برخی سازمان‌ها ممکن است نیاز به پشتیبان‌گیری‌های روزانه داشته باشند در حالی که برای برخی دیگر پشتیبان‌گیری هفتگی کافی است.

انتخاب روش پشتیبان‌گیری باید با توجه به نیازهای خاص هر سازمان، نوع داده‌ها و میزان اهمیت و حساسیت آن‌ها انجام شود نه بر اساس میزان هزینه و دشواری پشتیبان‌گیری.

رمزنگاری فایل‌های بک آپ

رمزنگاری به‌عنوان یک لایه اضافی از امنیت از داده‌های شما در برابر دسترسی‌های غیرمجاز محافظت می‌کند. هنگامی که فایل‌های بک آپ بدون رمزنگاری ذخیره می‌شوند در صورت دسترسی مهاجمان به این فایل‌ها، می‌توانند به راحتی به اطلاعات حساس سازمان دست پیدا کنند. اما با استفاده از رمزنگاری حتی اگر مهاجمان به فایل‌ها دسترسی پیدا کنند، نمی‌توانند به داده‌های داخل آن‌ها بدون کلید رمزگشایی دسترسی داشته باشند.

⇐ رمزنگاری چیست و انواع روش های رمزنگاری ⇒

فواید رمزنگاری فایل‌های بک آپ:

1. محافظت در برابر سرقت داده‌ها:

رمزنگاری از داده‌ها در برابر حملات هکرها و سرقت‌های اطلاعاتی محافظت می‌کند. حتی اگر فایل‌های بک آپ به سرقت بروند، بدون کلید رمزنگاری قابل استفاده نخواهند بود.

2. حفظ حریم خصوصی و انطباق با قوانین:

در بسیاری از صنایع، رمزنگاری داده‌های حساس به عنوان یک الزام قانونی در نظر گرفته می‌شود. قوانینی مانند GDPR و HIPAA نیازمند آن هستند که سازمان‌ها از داده‌های کاربران خود با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌ای مانند رمزنگاری محافظت کنند.

3. ایجاد لایه‌ای اضافی از امنیت:

حتی اگر سایر مکانیسم‌های امنیتی سازمان شکسته شوند، رمزنگاری به عنوان یک لایه نهایی از حفاظت عمل می‌کند و دسترسی به داده‌های حساس را برای مهاجمان دشوار می‌کند.

رمزنگاری فایل‌های بک آپ باید به‌عنوان یک بخش حیاتی از چک لیست امنیتی در هر سازمان در نظر گرفته شود، تا اطمینان حاصل شود که داده‌ها حتی در صورت نقض امنیتی همچنان محافظت شده و امن باقی می‌مانند.

ذخیره‌سازی بک آپ در چندین محل

یکی از مهم‌ترین اصول در امنیت پشتیبان‌گیری از داده‌ها ذخیره‌سازی بک آپ در چندین محل است. این روش که به عنوان قانون 3-2-1  نیز شناخته می‌شود، توصیه می‌کند که برای اطمینان از امنیت و دسترس‌پذیری داده‌ها در هر شرایطی، چندین نسخه از بک آپ در مکان‌های مختلف ذخیره شود.

قانون 3-2-1 چیست؟

این قانون بیان می‌کند که:

1. سه نسخه از داده‌ها داشته باشید:

   این به معنای داشتن یک نسخه اصلی و دو نسخه پشتیبان از اطلاعات است.

3. داده‌ها را بر روی دو رسانه مختلف ذخیره کنید:

   به عنوان مثال یک نسخه روی هارد دیسک‌های فیزیکی و نسخه دیگری بر روی سیستم‌های ذخیره‌سازی ابری.

4. حداقل یک نسخه بک آپ باید در مکانی خارج از سازمان ذخیره شود:

   برای محافظت در برابر حوادث محلی مانند آتش‌سوزی، سیل یا سرقت.

دلایل ذخیره‌سازی بک آپ در چندین محل

• حفاظت در برابر خرابی‌های سخت‌افزاری:

ذخیره‌سازی بک آپ در چند محل مختلف اطمینان می‌دهد که حتی اگر یک رسانه یا مکان ذخیره‌سازی دچار خرابی شود، داده‌ها از طریق نسخه‌های دیگر قابل بازیابی هستند.

• محافظت در برابر بلایای طبیعی:

• حوادثی مانند آتش‌سوزی، سیل یا زلزله ممکن است دسترسی به نسخه‌های محلی را غیرممکن کنند. با داشتن نسخه‌ای از بک آپ در مکان دیگری (مانند ذخیره‌سازی ابری یا یک دیتاسنتر دیگر)، سازمان می‌تواند از بازیابی داده‌ها مطمئن باشد.

• مقاومت در برابر حملات سایبری:

ذخیره‌سازی بک آپ در چند محل جداگانه، ریسک دسترسی غیرمجاز به تمامی نسخه‌های پشتیبان را کاهش می‌دهد. حتی در صورت وقوع حملات باج‌افزاری یا هک، وجود نسخه‌ای ایمن و دور از دسترس مهاجمان امکان بازیابی سریع داده‌ها را فراهم می‌کند.

• دسترسی به داده‌ها در مواقع اضطراری:

اگر یکی از محل‌های ذخیره‌سازی به هر دلیلی موقتا غیرقابل دسترس شود، سازمان همچنان می‌تواند به نسخه‌های دیگر دسترسی پیدا کند و عملیات خود را بدون وقفه ادامه دهد.

تنظیم بک آپ‌های منظم و خودکار

برای حفاظت از داده‌های حساس که مداوم تغییر میکنند و جلوگیری از از دست رفتن آن‌ها داشتن بک آپ‌های منظم و خودکار یکی از مهم‌ترین بخش‌های چک‌لیست امنیتی است. این فرآیند باعث می‌شود داده‌ها به‌صورت مداوم پشتیبان‌گیری شوند و نیاز به دخالت دستی به حداقل برسد.

چرا بک آپ‌های منظم و خودکار ضروری هستند؟

• پیشگیری از خطای انسانی:

در صورتی که بک آپ به‌صورت دستی انجام شود، همیشه احتمال دارد که کاربران فراموش کنند این کار را به‌موقع انجام دهند. با تنظیم خودکار، اطمینان حاصل می‌شود که فرآیند پشتیبان‌گیری در فواصل منظم و بدون هیچ‌گونه تأخیر یا فراموشی انجام شود.

• کاهش فشار روی تیم‌های IT:

تیم‌های فناوری اطلاعات با انجام خودکار بک آپ می‌توانند زمان و منابع خود را صرف اولویت‌های دیگر کنند، در حالی که از ایمنی داده‌ها اطمینان دارند.

• حفاظت در برابر حملات سایبری و حوادث:

اگر حادثه‌ای نظیر حملات باج‌افزاری یا خرابی سخت‌افزاری اتفاق بیفتد، با داشتن بک آپ‌های منظم، می‌توانید آخرین نسخه‌های سالم داده‌ها را بازیابی کنید و عملیات سازمان را به سرعت ادامه دهید.

چگونه بک آپ‌گیری خودکار درستی داشته باشیم؟

1. تعریف زمان‌بندی مناسب:

بسته به حجم داده‌ها و میزان تغییرات می‌توانید زمان‌بندی‌های مختلفی برای بک آپ خودکار تعریف کنید. برای اطلاعات حساس، بک آپ روزانه یا حتی ساعتی مناسب است، در حالی که برای داده‌های کمتر متغیر، هفتگی یا ماهانه کافی است.

2. استفاده از ابزارهای خودکارسازی:

بسیاری از ابزارهای پشتیبان‌گیری و نرم‌افزارهای مدیریت سرور قابلیت زمان‌بندی بک آپ‌های خودکار را دارند. این نرم‌افزارها امکان انتخاب نوع و زمان بک آپ را فراهم می‌کنند و شما می‌توانید به راحتی تنظیمات را سفارشی کنید.

3. تست و بررسی دوره‌ای:

حتی اگر بک آپ‌ها به‌صورت خودکار تنظیم شده‌اند بررسی دوره‌ای نسخه‌های پشتیبان و اطمینان از سالم بودن فایل‌ها حیاتی است. تست بازیابی داده‌ها به‌صورت دوره‌ای باعث می‌شود مطمئن شوید که در صورت نیاز، بک آپ‌های شما به‌درستی کار می‌کنند.

کنترل دسترسی به بک آپ‌ها

یکی از اصول حیاتی در چک‌لیست امنیتی بک آپ داشتن کنترل دسترسی است. رعایت این کار به شما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که تنها افراد مجاز قادر به دسترسی، تغییر یا بازیابی نسخه‌های پشتیبان هستند. عدم کنترل صحیح دسترسی می‌تواند منجر به سوءاستفاده، تغییرات غیرمجاز یا حتی سرقت داده‌ها شود.

چرا کنترل دسترسی مهم است؟

1. محافظت از اطلاعات حساس:

بک آپ‌ها معمولاً شامل تمامی داده‌های سازمان، از جمله اطلاعات حساس و محرمانه هستند. اگر این اطلاعات به دست افراد غیرمجاز برسد، خطرات بزرگی مانند سرقت اطلاعات و حملات سایبری ایجاد می‌شود.

2. کاهش ریسک حملات داخلی:

دسترسی بیش‌ازحد به داده‌های بک آپ می‌تواند منجر به حملات داخلی یا سوءاستفاده از اطلاعات توسط کارکنان شود. با محدود کردن دسترسی‌ها می‌توان ریسک‌های مربوط به حملات داخلی را به حداقل رساند.

3. جلوگیری از تخریب یا تغییر داده‌ها:

دسترسی‌های غیرمجاز می‌تواند باعث تغییر یا حذف ناخواسته داده‌ها شود. این موضوع می‌تواند فرایند بازیابی اطلاعات را مختل کرده و سازمان را در مقابل حملات و خرابی‌ها آسیب‌پذیر کند.

رعایت اصول امنیت فیزیکی

یکی از مؤلفه‌های حیاتی در امنیت بک آپ‌ها داشتن امنیت فیزیکی برای محافظت از محل‌ها و دستگاه‌هایی است که داده‌های بک آپ در آن‌ها نگهداری می‌شوند. در حالی که بسیاری از تهدیدات امنیتی مربوط به فضای سایبری هستند خطرات فیزیکی نیز می‌توانند به همان اندازه جدی و ویرانگر باشند. عدم رعایت امنیت فیزیکی می‌تواند منجر به سرقت، آسیب و نابودی دستگاه‌ها و رسانه‌های حاوی بک آپ‌ها شود.

داده‌های پشتیبان به‌طور معمول در دستگاه‌های ذخیره‌سازی فیزیکی مانند سرورها، دیسک‌های سخت و سیستم‌های ذخیره‌سازی ابری خصوصی ذخیره می‌شوند. اگر این دستگاه‌ها به‌درستی از نظر فیزیکی محافظت نشوند خطر سرقت، تخریب و دسترسی غیرمجاز افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از این تهدیدات، لازم است که استانداردهای امنیتی فیزیکی به‌درستی اعمال شود.

اصول کلیدی امنیت فیزیکی

• محل نگهداری امن:

دستگاه‌های ذخیره‌سازی بک آپ باید در مکان‌هایی با امنیت بالا مانند اتاق‌های سرور با دسترسی محدود و کنترل‌شده نگهداری شوند. این مکان‌ها باید به سیستم‌های نظارتی مجهز باشند تا فعالیت‌های مشکوک یا دسترسی‌های غیرمجاز ثبت و پیگیری شود.

• دسترسی محدود:

دسترسی به محل‌هایی که داده‌های بک آپ نگهداری می‌شوند باید به افراد مجاز محدود شود. استفاده از سیستم‌های قفل امنیتی، کارت‌های شناسایی و احراز هویت چندمرحله‌ای می‌تواند به کنترل دسترسی فیزیکی کمک کند.

• حفاظت از دستگاه‌های قابل‌حمل:

در صورتی که از دستگاه‌های قابل‌حمل برای ذخیره‌سازی بک آپ استفاده می‌شود (مانند هارد دیسک‌های خارجی یا فلش‌مموری‌ها) لازم است این دستگاه‌ها در محل‌های ایمن و ضد سرقت نگهداری شوند و دسترسی به آن‌ها محدود شود.

• مقاومت در برابر حوادث طبیعی:

اتاق‌های نگهداری بک آپ باید در مقابل حوادث طبیعی مانند زلزله، آتش‌سوزی و سیل محافظت شوند. استفاده از تجهیزات مقاوم، سیستم‌های اعلام حریق و محافظ‌های ضد آب می‌تواند خطرات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش دهد.

سخن آخر…

تهیه یک بک‌آپ امن و مطمئن از داده‌های سازمانی نیازمند رعایت اصول و استانداردهای خاصی است. این فرآیند فراتر از ایجاد یک نسخه پشتیبان است و به ایجاد یک استراتژی جامع امنیتی برای محافظت از داده‌ها نیاز دارد. شناسایی دقیق داده‌های حیاتی، انتخاب روش‌های مناسب بک‌آپ‌گیری، رمزنگاری اطلاعات و… از جمله اقداماتی هستند که نقش بسیار مهمی در حفاظت از اطلاعات دارند.

با رعایت این چک‌لیست امنیتی، سازمان‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که حتی در مواجهه با تهدیدات سایبری، حوادث طبیعی یا خطاهای انسانی قادر به بازیابی داده‌های حیاتی خود خواهند بود و از این طریق تأثیرات منفی ناشی از از دست رفتن اطلاعات را به حداقل می‌رسانند. بنابراین اجرای دقیق این چک‌لیست برای هر سازمانی که به حفاظت از داده‌های خود اهمیت می‌دهد ضروری است.